Tuesday 28 June 2016

Karbi Anglong aratchari kadikdak

Karbi Anglong aratchari ke hako pen ta komat ma Dispur kangni halaso asong alongsi kachepa ok dun-dun. Bangso ajok political instability kedo ta ili penang an ke thek long-long. Lason kejongdam meme ke 1978 pen 1989 ningkan angbong la ningkan kep angbong bang nerkep Karbi Anglong District Council (KADC) a CEM nang chelar lo lapen nang cheman lo. Karbi Anglong aratchari ke lapu ansi amethang aphan chot pu cheklang lo. Lasonsi non lethot ta kangtangkring KAAC kachari Congress a government ta bang kethom a EM, Birensing Ingti pen Khorsing Ingti amonit pen akaprek anke BJP dun lap lo. Kache Rongpipi abang Birensing amonit seta Longki Phangcho penta isi vet kachepho ajok BJP anat kilir munak thek longsi dunjui lo. Laso along ili kelangdam nangji abang ke Karbi Anglong aratchari atum ke amethang aphan chelang-o lapen rat aphan lapen a principle pu abang ke pathethe pu cheklang pame lo. Athe non ili kethek longprong ke corruption lapu an akethe ajok amethang kachetebinji pu alam dunruk lo. Seta hala HSDP bang pho atum abang ke kamatha mesen lo athe latum abang ke ha 2000 pen opposition lok lapen la bang pho ta non an thetan corruption abang ave lang seta non kangni bom a CEM abang ke ha ASDC ahut ta ASDC lo lapen laso aphi ke CPI(ML), Congress lapen non BJP. Alangli keja ke hako pen ta komat ma jakong kedo, halaso asong alongsi kachepa okdun-dun. Laso pen akaprek UPDS along ta lapuson lang. Lasi non akimi BJP asong aphan koson pensi kachelar lapen akeme pu ning kachethe un po? KAAC Congress kachari ningkan krepho a anti incumbency lapen corruption ta lapu amatsi angtong abang Congress aphu athak pen BJP aphu athak bat damkok amat Congress ke fresh pu asonsi nangdo lo lapen BJP abang kedamgtang ningkan krepho anti incumbency pen corruption anghor ke inghor nang po. Lasi BJP ta akeme chepaklangji pulote akaprek matha nangkok po.

Non ili kamunthi dam nangji abang ke BJP ta arlo-arlo ke akaprek a politics aphan matha vekji athe Tuliram Ronghang aphan lapu an akekoi (Allegations) pen ke BJP a image aphan matha vekji athe Congress pen ta minus Tuliram Ronghang and Mongolsing Timung puke kekroikre det ajoksi van nang et tahai, seta non HSDC a team BJP kidun pen ke akaprek matha po athe non Jagatsing Ingti akeja pen kachepa-ok dun ke clean pusi matha po. Athe Jagat Ingti batai kethom MLA keman ahut ta thetan corruption pu anong ave lapen kaike ta kedothjip lapen kachepaningding abangphu pusi kachethang. Lasi change of guard pu abang ke dovek po lapen Tuliram Ronghang lapen abutung si non ateng KAAC kedo thipji puke un eh. Bangso along isi kethetan kelangdam nangji ke KAAC a team BJP kidun ahut komat a high ranking government amonit lapen song amonitsi nang kidun lo? Song amonit pulo seta lata second grade asongja seta Jagat Ingti atum kachepa-ok dun ke cheprek chet lo. Lasonsi kevangjilang a politics ta cheprek po. Bangso kachelar along ajahak a EM pen MAC atum Congress chedam tahai seta Tuliram Ronghang ke chedamde lo athe alangli phuthak lapu an akoi kedo enquiry aphan chematha nangkokji lapen Hemanta Sarma pen le chemesen puseta alangli ta lapu an rai un eh detji. Lasi non kevangji ke Sum Ronghang pen Momin akerap pen Tuliram Ronghang ko an klem unji ke aporsi than po. 

Friday 24 June 2016

KAAC along sorkar kachelar
Amahang kali, ang-om


Kedamtang ningkan krepho Congress si KAAC chari lo. Bangso angbong Congress asongja lapen atoi atum aronre asai keklem rat atangka kachopanglim ajok Karbi Anglong arat achethe vangseng lo. Lasi corruptin ave pin ingthirjir (Clean and corruption free) a sorkar sengsi “Arni keme – Achhe Din” rat aphan van pipo pu BJP asong kechak alam Karbi Anglong arat atum aning arlo lut chok lo. Bangso ajok Congress aphan koiphaksi MLA inghoi pli angbong pen inghoi kethom haidet lo. Non Killik kehai ning arong kachipi jutdet aphi rat atum aning arlo komentusi “Achha Din” nang kele po ma pu chonghongrong lo. Bonta BJP asong arlo songja angbong kamatha kachetonte alam rat angno nangklangbom. Bangso ajok song apharman kecheng pen keklem kachepadukvek atum song alamchak rat aphan pachun pi un eh bon pu aning kibi pen aning ke-oi atum aphai nangchan bom lo. Bangso alam kethek-kere (Intellectual) atum angbong ta kachethan arju long lo. Alanglitum ateng ke BJP asongja atum aronre asai keklem, rat atangka kachopanglim a Congress asongja atum aphan kedeng pon ke “Methang kangthoktang angthe kachejoi ason lo”. Athema Congress asongja atum aonre asai klempik, rat det, heme jangre, kiduk-kelak atum atangka chopanglimsi amethang akhi-adat chepangcho pu anong chethangplup aphi lapen angthek klangdak aphi ta song along kedeng pon ke BJP Election Manifesto ke seme langdang man det lo. Ingthirjir asorkarsi rat aphan charju pon po pu rat atum angno kachechak ke pachobai man det lo. Congress asongja atum kechokche aronre asai keklem aphuthak Killik ahut Congress I asongja atum aphan rat angno ington pen sorsi rat akerap long pen Killik chepahai lo. Alanglitum kangthok kahijimtang asongja atum aphan chiklo ejon aphi me-o pu hokthusi kedeng pon thu ke BJP asongja atum ta Congress asongja atum aphan memuchot ahok muchot pu kipudam sungkrung lo. Lahai corrupted Congress asongja atum aphan tuluhi alang arsi prui-pruisi BJP asong along deng pon pen achoi larchot ke Karbi Anglong aprang aphan memuchot po pu ning kachethedam adim doji ma? Karbi asarlamthe kipu asonsi “Amahang kali ang-om pu ason lo” Lasi lahai corrupted atum aphan song along kedeng pon ke BJP aphan mo aphi kaatora dovekji. Pima lahai asongja atum ke BJP aphan aning kedok, keme pu lethek kachinine pen le kidun kali. Bonta Dispur along BJP sorkar sengdet aphi alanglitum keklem kechokche apot areng keso pen kachgepajokji aphansi katherak amek bikok asai jokje pen BJP along kidun nang lo. Bangso alam ongdung arat atum chini lapen jasemet pen jasemet ke BJP atoi atum ta chini pame. Lasi BJP asongja atum bangso asai keklem ke “Political mistake” keklem lo pusi penang atum ningje hur. Athe lahai asongja atum BJP along chepa-ok dundet aphi ke a ot adur chelar po pu pu un eh, aprang asonsi doverji. Lasi KAAC along BJP seng lo, memu chot, chok muchot po puke kalidet binong po. Bangso apotsi BJP asong alamchak chepapleng un eh det po. Anke kedamtang ningkan krepho Congress asongja atum keklem kechokche adai ke BJP asong aphansi arvakhup po lapen rat atam chechak nangkok po. Bangso alam pen ajok mo aphi song angbong chihisaise detji puta puthip un eh. Song apharman keklem kachepaduk atum BJP Killik nanghai lote isi hini sorkar avarsai chelong dun po pu aning kachethe atum dopik, bonta non bang 14 Congress EM MAC atum BJP cheplangdun pen KAAC along jakong ot thip apot BJP puseta Congress pen kevangmi CRM, EM adon arap ajirpi-jirpo pen atoi atumsi avarsai anta cherailap po pu kaphere pen aning ke-oi atum ta dopik. Lasi KACC along BJP asorkar nang keman ke thangnat akimi angthek ave. 

Tuesday 21 June 2016

Tuliram & Co. atum aphan BJP kidun pen kekhang ke chetokrokji


Non malom Tuliram Ronghang lapen ajirpo atum BJP kidunji aphan penang an bor-i lo lapen kekhangdun atum ta do-o lo. Lapuson kachivung-kachesan lapen kachekhang along angtan pen penang an ke kelangdun mesen do. Seta BJP along abarim asongja atum anke kaphere do lo athe non kikhibom a CEM, EM lapen MAC atum jongsi BJP vanglap lo pulote aban a BJP atum aphan ke akaheno dokokji pu abang kachini ajoksi latum aphan deng ingtungte. Kechengsi abang ke akimi atum aphansi aban atum abang cho-ardom nangkok po lapen asontin ta chikidm nangkok po. Lason keklem kangtungte ke abarimnai mate BJP binong atum aphai ke jumpik, lapen latum ta Arun Terang, Ajit Dey atum ason-ason akeban atum ta latum pen akaprek anke adim chelongdunde lo. Lasonsi ASDC pen kidun atum abang ke hako penta Congress aphan ke kangtonlok lapen halatum a-ot pen pacheton sungkrung. Laso pen abang ke Congress pen kedam atum abang ke la non kevangji atum pen ke kachetonte ajoksi BJP nang kekat, lasi kosonsi kachingki thu po? Lahai pen anpar politics kisun pulote kilik along karjap dunji aphan ke mathavek lo. Seta latum jongsi BJP lutruk pulote ticket aphan ke katora thetan lo athe national party a ticket pulote angsong high command lapen tangka alam vangjuiji. Lason pulote aban atum aphan ke katora dokokji. Laso ajoksi aban atum abang ke latum aphan kedengji aning hanghe lo athe latum ke ha BJP ingtangte ako pen kachepaduk, choche-sele, choram-chorek atangka pensi song amo keklem-i, tangte tun et a an kosonsi bang aphan kapachoji aning kehang po? Toh lake amethang jungjung pulo, seta Congress mate Tuliram Ronghang a team atum jongsi angton pen vangsi laso ateng nang anghoi chingni thot pulote kopisi BJP pen Congress ke kacheprek kedo lang? Non lapu an corruption akoi kethe, kosonsi bang inquiry pen kachepajokji aphan nang kachetebin atum aphan kerai po? Lapusonsi abarim lapen rat atum ningje rinti lo. Lasi non malom paper along lapu an keklang varet ke lahai pen kekhangji aphan lo. Lasonsi Congress atum pen ta a high command atum pensi lahai papathu lo. Lason kapathu along lapu-pu pen ketong ajok non BJP kidunji a team atum abang ke akisung thetan lo. La an chot kali, BJP asongja atum angbong ta Tuliram & Co atum aphan kekhang le un eh seta lahai alam phur lap lo pulote BJP vangdet aphi klem phangphe lo lapen ke anaki vungdun long po puta state a high command pen ta dokok lo. Lasi ajat le punon seta kidun abang kosonsi Tuliram & Co atum akamatha ma lapu an ke kejoike kalidet lo lapen aning kehang ateng ke longle det lo. Athe latum aphan Dr. Himanta Sarma le rai seta lata isi ang-ang do, laso aphan ke arkan un eh detji. Lasi BJP pen ta dengji lapen latum BJP kidun ta unji, seta derchet lapen unconditional pensi lut dun nangkok po. 

Sunday 19 June 2016

Karbi Anglong arat kachongthui pho ong lo, kacheresi keme

Karbi arat ke ingsamjin, kachebohong ning hanghe lapen aning sejoi –o pusi bang rat det atum ta nang chethan lo. Alam ta hok athe Karbi atum ke hako pen ta kachebohong ning hanghe apotsi Karbi atum ke ron aso kali puta bang ekepu long lo. Lasonsi ingsamjin pensi kedo pusi hako pen ta phurkimo along kelong. Athe Karbi atum ke bang atum nangplung lote katruk titi. Bangso ajoksi ko an lone adim ke mesen-mesen adim ta che-o tekang lo. Lason kekatver ajok kebe-keche aso pusi ili charju selet seta phurkimo lapen temo heihui along ta long lo. Seta Semsonsing Ingti kachepaduk ajok district anke long lo, bonta bangso aphi pen ke kemesen kachingthur abang ratchari kapathe ajok chingthur un eh det lo. La anchot ta kali, kachingthur kevan un eh ke aphi alam lo, khei aphan kapaheno abangsi klem rong lo. Bangso aphuthak neli kejongdam abang langdam senang, non malom Karbi Anglong kedo Bodo akhei aphan ST(H) kipiji aphuthak kahurisai ta dak ilitum methang amonitsi adai kedo. Latum amethang ratchari ale aphan NOC kipi alamdon chetok lo. Sonsi KAAC pen ta NOC pidet lilo. Non latum thotsi kevangji 2017 aningkan MAC kilik aratchari ale aphan matha pen ST(H) pilongle pu hangsi rail roko anta klem lo. Lake thang ta kali amethang akhei apharlo kachojor chidip pen therak thekthe ratchari ale kacho enji aphan klem lo. Lasonsi hala ruling atum ta amethang ale aphan HTPF sengsi BJP kachingbe iji aphan klemsi rat aphan pamanghu pen pachonpro lilo. Lasonsi aprang-prang asonsi rat aphan ke pamanghu pen amethang atum ke puthot a ruling along kachirip dunji aphan chin chepinchong lo. Bangso alam aphuthak neli aprang ta tok et lo seta jakong pen tangka ajok amek palusi aphi duntoi bom lang. Bangso alam non malom birta aloh lapen kachinidun vek-vek atum pen lam long lo lapen neli ketok alam ahok lo puke long lo. Lasi rat atum ratchari atum aphan ke kroi varet nangne, la langrai ra akeme ahamphang asong mate asongja atum alongsi chelangdun nangji lapen kroi nangji. Lasi kedamtang aphurkimo pen chelangdam ra ili batai ko ansi ratchari asongja atum nang pachongthui long nangne lo. Ili rat atumsi chepare pen la nang kachongthui asongja atum aphan ratchari ahongklam pen plungjui nang po lapen pathur longle det nang po. Lasi don atum ratchari asong ke majok asong ta henone, hala asongja atumsi kaheno apotsi asong aphan lang nangne seta asongja aphan abang ke langdam vek nangji. Lasonsi hala hamphang asong atum aphan ta asongja aphan abang ke langdam nangji athe anuttin asongja amat ke me-et eh. Lasi non anuttin lapen abangphutin ta kacheresi keme lapen ratchari asongja atum alam ke kroi dun dap varet nangne.  


Saturday 4 June 2016



HSLC angthek kapameji aphan komatsi arpu kaparpu po?

Karbi Anglong angkang HSLC angthek kaike aber kedodunver ke ningduk alam pu rat anglum kachethan arju dun longver. Kaike lapuson kedover pen pining abang asap akeme kevang thek long pen rat atum aning karong thek long lapen KAAC a CEM Tuliram Ronghang akehai ta chepindak long lo. Seta laso alam kachepindak along asapso lang parsik damte henone detji lapen kechok-kechokche chechini thek po lapen chepakeng thek po. Kechengsi kelang dam nangji abang ke Karbi Anglong angkang non HSLC angthek keme-i ke komat a school atum ajok lo? Komat a school ajok pensi lapu an kapaphi iver lo? Neli kipudamji abang ke lahai angthek kapame ke kaike ta private a school pen ajoksi aphant kebat-i, seta hala government a school amokha along abang ke kai amat ta angthek abang ke private school pen pangbar lote aber-o titi. Lasi KAAC pen bangso aphuthak credit ke en damji abang ke un eh athe private school along ke government ari chejot dun et un eh. Lasi kachari keme apot puta chipu un eh.

Non bangso along ajahak alam langdam sinang. Government school pen private school athanbang atum binong kelong ke chingbarbe pin. Private school thanbang atum LP angdeng along Sika 500 pen Sika 2000 anbak si longchot, seta government LP school amokha along ke Sika 15,000 pen danglok ke Sika 40,000 an kelong ta do. Lasonsi ME lapen high school along anta kacheprek dolo. Ladak kethenai kelang dam nangji bang ke loh kacharli aning kere atum anta government school alongsi dolo lapen binong ta ke-ong, seta kopi apotsi government school pen mute private along angthek me munak lo? Bangso along ke kelangparsik nangji thetan do. Kechengsi ke akethe lapen arpu kedo atum kapangkre ajok. Laso aphi ke rongsopi pen angtan, jasemetpet pen atok arlo kedo a school amokha ke thang inut vetsi ke-ong lapen lata kedamde, kedamde pin lapen kedamjai saide, seta kachedamver pu abang ke ave. Lasonsi hala ME pen high school amokha along ta kedorplup a thanbang ave, jasemet ke science pen maths athanbang. Laso ajoksi kacharli ke tikuk det lo. Lahai pen kethenai ke foundation kangduk apot lo. Athe isi-hini a LP school pen anpara ke kethan kememe mate thanbang atum asai kachepangkre ajok LP angdeng kijut ahut anta reading kethekthe a osomar dopik. Bangso ajok kosonsi akangtui angdeng ke kabujiji lapen kacharli kemesen thekji? Laso along ame kebat dun ke RTE aron lo, pa fail longle pu pen ta isi lo. RTE ta heno pu kali, kemesen le kali seta athe ke fai atum aphan ke puthot thanthu pame pen patok thura pa un nangji puseta non bang ke lason klemklesi lapu amat pa un varet. Laso pen amat a quality puta ave det lo amat akangtui angdeng an ke heno lap lo. Lasi education kapameji aphan ke ka strict hen lo. La tovar ari inspection dam chot amat atok aphan ke bitan hen lo non keklem bom kahenonai lo. Lasonsi KAAC Education incharge pen danglok ha SI/BEEO atum anta klem nang po lapen RTE ateng special class ta pangtang nang po. 

Wednesday 1 June 2016

Rat thurpak kachesong along ratchari patip lote chun un eh

2003 Bodo Accord Claus 8 along ketok Karbi Anglong pen Dima Hasao kedo a Bodo atum aphan ke ST(Hills) parlo po pu union cabinet along kacheparai aphuthak rat thurpak pini Aru 30 arni kachesong ke rat aning kipung chepaklang angthek klang lo. Bangso kacheong along Karbi, Dimasa, Kuki, Rengma heihui akhei ahamphang asong chelangpet pen Hills Tribal League ahongklam pen chelang lo. Bangso along ke Karbi Lammet Amei pen Karbi Cultural Society atumsi bangso kachelang asong aphan ja lo. Latum ha 2003 pen amatsi kachesong cheng dun lo seta angbong kangsamri ajok kedamtang chiklo jong trok aprang malom pen kachesong pangcheng thu lo, seta non puthot ratchari atum ta arjap dunsi Hills Tribal Protection Forum (HTPF) pu Congress, HSDC lapen BJP atum chelang pen sengsi station malom kacheklang pangtang lo. Mesen lo seta laso along kelangdam kaparsik akenangsot lang athe Karbi Anglong a Bodo atum lapuson ajakong kelong ilokji kechengsi ke lam methang amonit atum kachekroi kedodun ajok. Laso aphi ke Tarun Gogoi ta kekroidun kipi (Approval) kipi lapen BJP atum abang ke asakhi ketheng atum lo. Lasi ladak ke kechengsi ke ratchari asong lapen asongja atum akachesong aphan ke ning the-o nangne, athe ratchari ke amethang atum amo le kepleng lote kangton lo. Lasi Congress atum ta non amat ke central lapen state along ta opposition kedokok ajok chesong lo seta hala Tarun Gogoi approval kipi ahut ke dak non karjap a Congress asongja atum ta doklip. Lasonsi ASDC atum ta klem lo lapen lasonthotsi BJP atum ta klem lo. Laso apotsi hamphang asong atum akachesong abangsi ardi pi nangji. Athe mo BJP atum ta minister long dun lo pulote lasonsi doklip li po lapen kevangsi MAC kilik kedokok ajok opposition Congress pen HSDC atum ta kilik nangnele tik ke klem po seta ahok-ahak mo kilik aphi kopi manji? Halaso aphansi mathadam nangji. Athe non BJP kedobom ahut Congress pen kehai atum puseta EM kar-i ajok haidet aphi ke BJP si state along kapaklong ajok BJP lutruk po. Laso aphan abang ke ratchari atum ke guarantee ave, seta hamphang asong atum abang ke amethang ale aphan le kachesongji kali. Kachesong abang men-men parjap-lun mate kapangtangkringji pu abang ke un eh seta kachesong achethe abang dingji. Seta ratchari atum ke song aphan lapen amena aphan le ale kijut lo pulote ke-o lo. Bangso alam ASDC amahang kethek pen ahok-ahak hemprek aphan chesong lapen isi angdeng anke chun lo, seta latum ta ratchari kisun pen ke bang jok ativisi cheman dun lo, hem totlun pensi hemprek hangbom lo. Lasi non Karbi Anglong arat atum ratchari asong akachesong aphan bikok nangne seta majok asong, Congress, BJP lapen HSDC aphan puseta ning the dun varet nangne athe lahai kopi lapen koson pensi nang kacheman ma ke ili kado kave ta thek prong lo lapen chini hur lo. Ahok ajat ason seta ratchari ave te un eh lapen chunche, seta ethe ning kachibi nangji abang ke kapabobji ta ratchari asong atumji. Lasi rat thurpak lapen rat ajakong aphansi ning chethe nangji. Athe mo kisung ta ratsi sungji, seta bang songja atum ke sung vangveji.