Government
saikhi atum Syndicate si kapinchong
Government pen rat aphan lapen rat akhi kapalangji
aphan government amethang amonit chibi lo. Latumsi monit kerai, medu kirung
lapen akhi anta rai lo. Laso aphi ke chari-chalon, pulonang pangri-pangsam anta
arpu dolo. Lahai government asai do an kapalangji aphan kachetoi amonit atum
amethang asai cheklemklesi meng le menthu kehon asonsi cheman rinti lo. Lason
kacheplang ke jasemet pet pen Karbi Anglong alongsi kilitpar. Laso kacheplang
pu angthek ke ahem-arit, akhi-adat lapen kecho-kedo a-ot pen hen lo kethek
long. Lapuson kecho amek kethe ajok government pen kapalang atum ke gate punon
ajat punon seta local gunda atum hapta atangka kirung asonsi Syndicate pinchong
lap lo. Lapusonsi asi-asi asaikam; sales tax, income tax lapen mahals, gate,
jangthu, parking tax, ghat, ason-ason a royalty heihui kirung aron aphan
paronre pinchongsi amethang apha kachirung pu ateng lo. Athe kelong ateng
government along thapthe (Deposit). Laso pen kelangdam nangji abang ke lason a
gate heihui kibi pen rat aphan ale kalisi rat aphan panahok rong. Lasonsi
thengpi kerai atum thengpi kanghu ajok rai lo puke pubom seta a ingnam abang ke
ruphup lo. Rampi adim ramso lapen thengpi kethe kedo nangji adim ke thengpiso
ansi dochot lo. Lapuson corruption keklem ajok langroi, pulonang Chomna
alangroi along machine pen paronre pen kiphur ajok mesen asangti ke ik bom lo.
Phurphe puke pubom seta Forest atum keraiji atumsi kacherapdun ajok Nagoan
asangti pu pinchong amat arnivang ta hum pharo lekai asangti ha Manipu anta pon
bom, anta rat lapen hamphang asong atum ta langdun prong apak. Lahai ke
corruption keklem ha rong arat pen ha CEM an apot lo. Athe nepji puseta komat
aphan lo kenep po? Lahai along ke angton pen amatsi kacherap-plang pinak. Lasi
langdam pulote government aphan ta medu pipe lapen ason ta nahok bin ke Karbi
Anglong arlo corruption kethe ajok asaikam tin along ta Forest asaikam pen
chenglok ke lit parpik lo. Kechengsi ke langdam lonang Forest asaikam, laso
asaikam along Forest Gate ta do, seta lahai a gate along long ko an adimsi
arnivang aronre pen kepon Forest ahormu an kekhang et kedo lo? Seta alongtin a
ingnam, reserve forest heihui anta ave bom lo. Sonsi arlong ta a
inglong-inglong pen amatsi run bom lo, sangti ta ave bom lo, koila ta ik bom lo
lapen sigun athengpi ke athengpi amatsi ave det lo. Nep lo lapen asai cheklem
pame lo pusi saikhi atum chipulo, tangte kosonsi lahai a ingnam lapen sigun
athengpi heihui ki-iklap lo? Laso along kelang pangbar nangji ke kenep pen
kekon chingbar ma? Lahai Forest asaikhi atum ahem-arit lapen akhi ta abainong
pen pangbar noi. Lasonsi hala kecho-kedo-kedam a ot (Living standard) ta kelong
atangka pen chingbar ma? Lata lang noi. Lasonsi ha Transport asaikam atum ta
aron-et pen truck karthang nangji ardi pen danglok aningkan-ningkan ta bhara a
gari an, bus, truck heihui ke a document avepin ta lapusi dam bom lo. Laso pen
aphi ke driving liscene, registration, permit heihui ahut tangka pi nang-o.
Lasonsi hala sales tax pen income tax atum ta klem lo. Laso aphi ke central
excise, lapen asaikam tin lapen asaihem pen ta medu atangka kipi nangji ateng a
revenue pipe. Lasi neli kejongdam kangtung ke lahai atum ahok-ahaksi amethang
arpu kacheklem ma mate tangka kapavangji aphansi amo kevangve a gate heihui
kasemar chot ma? Lahai a gate lapen a checking ke Forest punon, police punon,
MVI, Agriculture pu non mate ajat asaikam punon seta Karbi Anglong arlo ke
isnat lo. Lahai ke tangka kapalongji aphan isi a Syndicate chot. Lasi bangso
along rat cherok lo pulote KAAC a revenue ingtang po lapen ke rat apharman
kachingthur amo klem long po.