Friday 10 April 2020






Karbi atum angtan damde te chongdat athai avelo ma?

Karbi Anglong district thakthe aprang puseta India angkangpi angbong 736 district pen pangbar lote Karbi Anglong district adang ke kethepik a district pu ke kali athe India arlo thetan-thetan a district penang dolang. Akethenai a district ke Gujarat state arlo Kutch pu a district lo. Laso a district adang kethe 45,652 sq km do lapen amuluk ta 20,92,371. Lasonsi Arunachal Pradesh arlo a district amokha Karbi Anglong a district pen adang bichet puseta chingbarkre-chingbarkre ke do. Lahai along amuluk ke-ong lapen a density mate monit kedo kachinglumsi langdam nangji. Non langdam lonang India pen adang amuluk ke-ong a district arlo amuluk kanglum ke kilometre isi avaikang arlo (Square kilometre) bang 20,000 pen 30,000 anta do. Lahai a district atum ke lasi industry lapen corporate saihem mate beha ke-ong adimsi kerengji aphan choklem dam nangkok ajok halahai adimsi chongvir dam rinti lo. Lasonsi lahai amuluk ke-ong adim amonit atum ta tangka kelong ke-ong adim pura ha angtan adetsi chongvir damlo. Lason ajok lahai amonit atum kedam lapen industry lapen corporate saihem mate beha ke-ong ajok monit akenang thetan amat jonghe le monit dam seta dorde athe lahai adim along monit akenang ke-ong ke labour class amonit lapen lahai adim along kedo barim atum ke kacharli kihungsoi lapen atovar kachini et ajok kacharli kedo–o rinti lapen konat ma tangka ke-ong adimsi kat lap lo. Lahai dim ke ladak ili Karbi Anglong pen danglok kapaphi adim, pulonang monit ke nangchan bom seta hala kachoklem ke athai kave pu amat chongvir dam rinti lo. Lasi non kethetan alam abang kelang dam nangji ke ahok-ahak ladak ili kachongdat adim ave ma? Mate ha kachongvir dam adim along tangka kelong ong munak ma? Mate kopene akerengme do ma? Neli kelang lapen kamunthi dam pen kelong ke ladak ilitum adim ke bang angtan chongvir damde seta keklem adim lapen kachongdat adim do. Isivet alam, ili kamatha dam nangji ke akethenai lo, non kedamtang apor ahut anke kamatha pangching pen ili bidi abang asai kapavangve ajoksi keklem mate kachongdat adim ave pukok. Kachongdat adim ke emethangsi matha pame pen cheselam nangji. Bang adim lapen bang along kachongdat ke bang arum kedo lapen bang nang kelangrem pen kachingtang nang ke theklor lo athe bang atam ke inghor un vek nangji, bonseta ratpangri a chokamar pulote cheparoka long pame. Non ili ke bang nihang-nirep ahavar a state Nagaland, Manipur, Mizoram ason-ason pen ke pangbarno. Lahai a state along ke monit atum kachongdat athai ave puke ahok athe Nagaland arlo ta inglong lapen arlong a inglong ke-ong munak ajok kachongdat pu chot ta kali sai chotikiji puseta adim ave. Lahai ke inglong amat thetan lapen kachingthurji aphan kachoklem aphan akisung do athe monit aphai ta jumpi. Lasonsi Manipur pen Mizoram heihui arlo talo, seta Karbi Anglong arlo ke sai chotiki adim ta longle dopik lang. Laso aphi ke ili methang kachoklem nangji adim bang aphansi pek lap. Pulonang arnivang a labour lapen mistry heihui le ili cheklem et pu anta adim dopik jilang. Lasonsi ason-ason abeha pachingthur nangjilang. Ladak akenangsotnai ke honesty and sincerity mate athikjot lapen kachongthuithe. Laso aphi abang ke kaseletle, kinirsip pen ning kiding henlo. Laso abang jongsi ning chibi pame pulote labour pen danglok beha anta chingthur unpo. Lasi kachongvir mate kachongdat dam ta bang keklem ason kacharliji aphansi kedam pulote lake kemepik alamlo lapen kachingthur aphan kedam puta mepik alam lo athe ajahak ason ke ladak choklem athai ave, seta longri along vang pen bang kacherailap adim methang nang kacherailap adim nangcherai nangji. Non Karbi Anglong arlo ili minority si nangcheman bomlo. Lasi bang pen ili ke kachepangbar ason chingbarbe athe bang atum ke amethang adim keklem athai kave ajoksi bang adim kedam. Pulonang India pen angtan ta damlo, seta dak ilitum adim ke ili kacheklem nangji adim bangsi cherailaplo. Lasi halaso ahin pen matha pen langdamsi asap kache-o abang do nangkokpo. Non lasi angtan kachongdat atum methang adim vang pen pachingthursi la bang angtan amonit keklem adim methang klemsi methang adim chepangtang nangpo.      


6 comments:

  1. Ke klemji ninghang oh sitame ke klem ih-ji mate kechengji aphan eh-khi avelo pulote akesung thetan . Methang aphan chematha pen kedo kok mate ke plang kephi tang atum rap dun asonte chingthur ji aphan atovar do.

    ReplyDelete
  2. Kardom akehai, nangli labangso alam kamunthi dam pen kepaklang apot chorolo. Labangso alam athak pen munthi dam prui pen ningjelok lapen IN PRACTICAL angbong difference thepik. THEORY abangke keplang kephi,akhi adat kedo, sorkar pen akerap kedo atum, high level pen link kedo atum lapen aprang pen ahem property kangchoklong atumsi Chini lo, Lapen ke PRACTCAL anbang ke hula aprang pen ahem property kave, kesung keboi, akerap kave, choklem chodam ji atovar kebeng kephan kepho amonit atumsi Chini lo. As for example, nangli nonke hem rit thirklong chenam (nangliphan ansose arnam akanghon pedo nang), bonta nangli ri angse madu penta kerap hanghepin pen, madu penta link chepave pin pen hula katoranei lapen hem property kavepin ahemle nangli cherai dam non lapen nangli dim abang hula keboi ajok kachngdat dam aphanle pedo non. Anke ningkan isi hini aphi nangli Chinipo je kerengji aphan kachingthur ji aphan kopi si nangli rideng kenangji ma puke. Ning nang oi ik ri bisar alamchot. Nangli ketok alamke ahok tema je K/A ke longle adang the-o,ahoklo. Bonsita longley do-o Pu alingle sai chotiki dam long aret ji Pu Kali.Ahemphu dorep chekroi nangji. Lapenke la kedo an alongley adangle cultivation apply et unji Pu Kali. Ladak keklem-ihji aphan rideng along ekhi-dat dovek nangji. Cultivation aphan kenangvek ji lake - working capital, irrigation facilities, some technical facility lapen ke Market. Lahei klemdet aphi pusitame elitum state ke market demand aproblems ta thepik khangjang. Tebonta lahai keduk keboi arat bang adim kachongdat dam atum arideng lahei a facility pador abang dojima? Self Entrepreneurs ahin komatne keboi pik amonit kopine kulat chongpuji pusita laphan capital nangji..etum komatlo kepi abang kedo. Kulat chongpulo chongpulo bonta etum adimke market lapen demand aproblems ta do-o. Lahei akahelo kachongdat dam atum anutin ke Govt.department contract longdun un-eh, high level atum penke pangbar dam ri. Ladak hesitate lapen political problems etum akhei along thetan khangjang. Komatne jongsi choklem dunchit apuseta alangli Political link avete ningkan 5 aphita bill longle. Nangli ka mentioned K/A ke construction works ta do-o pubo. Ahok do-o, tovar kebui pen chenglok department building constructions lapen personal mate individual building constructions labour heihui. Lasi aphrang nanglidung arai, high level muchot lapen contractor atum aphan le arjudam paprang non Pima kepuji. Toh neli ningje po,(1) " Karbi atumke chingkino ong ong", (2)" Karbi atumke Asim langno parok le van non,"(3) "Karbi atumke ador hangthek pik mumchai atum ke ador hanghe," (4)" Kabi atum aphanke chongchek dop ta longle mumchai aphan ke ingchek aling ta chok." Lasonsi contractors lapen keplang kephi atumke lahai alabour akam ta mumchai aphansi akahelo pen vanlap titi lo. Bang akhei a contractor ke bang lo, amethang amonit si chevan bom lo. Akethe muchot a contract an ke bang akhei si keklem pinak ke. Karbi akhei ke BA,MA,MCOM kepass atum Anta voreng kelongle si chebuihup lo. Komatne Korte engjir atum ke voreng kelongji aphan Pura life along 100 , 120 times interview pidun et aphita vireng pipon pe non ke arta par et lo puta do. Lasi nangli lahai munthi dam nangji, Alam ningjelok ke joike Tema. Lahai keduk keboi arat atum K/A le chebuihup te klemkle-damde chebuihup kaselet therak vangve pusi puji..nonke bidi kave, tovar kave, kethe-keding keplang kachekrong atum selfish ajok alanglitum varsai kedo aling kachongdat kachoklem damta bang adim chongdat damrong methang adim avedet ma pudunrong. Neli kachini dam atengke bang adim kachongdat dam ke karbi Anglong pendet Kali Assam state angkangpi pen amatsi dopik lapen North East lapen All India States pen amatsi dopik. Lasi solution le pidun thekthe te problem pidun nangne. Ning Che-oi nangne. Kardom��

    ReplyDelete
    Replies
    1. This comment has been removed by the author.

      Delete
  3. Nangli ketok alam anta hoklo, la ketok ke neli kamunthi-kamtha alam. Neli bangso alam practical pensi ketok. Neli background langdam pame ik non, kekroi-kekroikre ke matha ik rai non. Neli kechengsi ahut ke dukpik abangphu, khi ta ave political backing ta ave. Han kachojor lapen nempo katiki pensi beha kecheng. Thekar ta kechengsi ahut bang along keram pensi ke print kecheng. Neli 2004 aningkan Thekar keklemcheng ahut ASDC pu nangpukok amat KAAC penke ta Cong ajok nanglangle. Lasonsi ha kecheng ahut chongdat bom pensi loh kacharli ta kachepatang. Neli India angkang ke-ongdung Karbi atum kachongdat aphuthak chini pame athe neli India angkang ke penang adim ke dam lo. Lasonsi Diphu arongsopi along auto kevek lapen ason-ason kidukkrup asai chongdat piklo. Non ke kachepaduk pen enong-ethang kedo aphi ansi khi-dat ta kachesemar lo. Lasi neli ketok ke komatne aphan kahili puta kali, lake emethang kamatha ateng pensi kroiji lapen klemji. Kichun-kichunche ke methang kachepaduk pensi angthek klangji. Ahok kecheng ahut ke dukpik-pik an athe nelita neli bihek lapen ning dochit ahut ann adim phurui kecho ta dopik lo.

    ReplyDelete
  4. Nangli kachepaduk pen kechun apot nangliphan Ning aklong pen choro pajir ik lo. Ansose paprang dun non. Bonta non la angtan kachongdat dam akorte atum anutin aphu tarlok along ke la nanglison abrain ke dopet pe. Katora pen kethe keding ajok kaporhi dun longle atumsi ke ong. Lasi anutin ke ladak methang adim kachedo pen kechun angdeng ledam lap ji puke matha dam un eh. Lasi varsai keme aling bang adim puseta pachoklem damnang. Ladak pen masap varsai memuchot pusi bangta kachoklem dunlo...kachongvir ke Kali bo. Mo ahem chevang pen ason ason asai nangchoklem ih po bangta. Ning dok dunde pulote Etum akhei angbong kethe keding kemandun atumle latum aphan pangrum dunra ason ason atovar than pon noi..lapen Kam kachopangcheng aphan capital mate tangka maha le rap dun noi. Neli Ning nang ingsam dun pik ji.

    ReplyDelete
  5. Nangli kipu ta ahok lo
    Karbi Anglong k longle dopik Lang sai chitiki Penta reng un laso Alam k nelita matha dam kaita...

    Ako laso angbong kaphi pu alamthe neli kamatha atengte agriculture pen product mukha farmer tumphan la an available pipe bon lahai ajoine Penta kiklem siksak dobon ........etc continue

    Karbi anglong asor angtang padamdedet gi phan kachongdat chot (farmer associate) doloke latum si chepangtang nngpo k kachongdat chot tumphan k bahera kidam g Alam mat si awe.....

    ReplyDelete